Արշիլ Գորկի, Մինաս Ավետիսյան, Հովհաննես Այվազովսկի. սա ընդամենը մի փոքրիկ հատվածն է բոլոր ժամանակների հայ վարպետների, որոնց աշխատանքներն այսօր ներկայացված են համաշխարհային թանգարաններում կամ էլ վաճառվում են աճուրդների ժամանակ հսկայական գներով: Հայ ազգը աշխարհին տվել է տաղանդավոր գեղանկարիչների շատ անուններ:

Վարդավառը կամ Քրիստոսի պայծառակերպության տոնը հայ առաքելական եկեղեցու երրորդ տաղավար տոնն է: Այն նշվում է Սուրբ Զատիկից 14շաբաթ կամ 98 օր հետո՝ Հունիսի 28-ից օգոստոսի 1-ը ընկած ժամանակահատվածում:

Ավանդույթի համաձայն այդ օրը Հիսուսը Պետրոսի, Հակոբի և Հովհաննեսի հետ բարձրանում է Թաբոր լեռը՝ աղոթելու: Հանգստանալու համար առաքյալները քնում են իսկ Հիսուսը բարձրանում է լեռան գագաթին ու սկսում է աղոթել: Հանկարծ Քրիստոսի դեմքը սկսում է արևի պես փայլել իսկ հագուստը լույիս պես ճերմակեց, ամբողջ լեռը ողողվում է Քրիստոսից արտացոլվող լույսով: Այդ պայծառ լույսից աշակերտները արթնանում են և ականատեսը դառնում Քրիստոսի Պայծառակերպության հրաշքին:

Իսկ ի՞նչու են այս տոնը անվանում նաև Վարդավառ, կան շատ մեկնություններ: Ս. Գրիգոր Տաթևացին Վարդավառ բառր բացատրում է Քրիստոսին նմանեցնելով վարդի հետ՝ ինչպես Վարդն է մինչև ծաղկելը կոկոնի մեջ լինում, այնպես էլ Հիսուսը մինչ պայծառակերպվելը չէր ցուցադրում իր Աստվածային պայծառությունը: Ինչպես Վարդն է կոկոնից դուրս գալով բոլորին ի ցույց դնում իր ողջ գեղեցկությունը, այնպես էլ Հիսուսը Պայծառակերպվելուց հետո հայտնում է Իր աստվածությունը:

Պայծառակերպության տոնի հաջորդ օրը Մեռելոց է. բոլոր եկեղեցիներում մատուցվում է Ս. Պատարագ և կատարվում է հոգեհանգստի կարգ:

Տոնի ժամանակ մարդիկ միմիանց վրա ջուր են ցողում ու ազավնիներ բաց թողնում, ինչը խորհրդանշում է ջրհեղեղը, նոյի փրկությունը և Նոյի աղավնին: Հնում մարդիկ միմիանց վրա լցնում էին վարդերով ջուր, դրա համար էլ տոնիը կոչվում է Վարդավառ, բայց այժմ փոխվել է սովորական ջրի:

Վարդավառի տոնը հայերի ամենասիրելի տոներից մեկն է: Այդ օրը Հայաստանի բոլոր մասերում այն նշվում է  մեծ շուքով ու ուրախությամբ: Իսկ արդեն 2014 թվականից Գեղարդում և Գառնիում կազմակերպվում է Վարդավառի փառատոն: 

Վեսպրեմի Հայ ինքնավարությունը կազմակերպեց հայ մշակույթը և արվեստը ներկայացնող ձեռագործության և մանրանկարչության ուսուցում երեխաների համար Վեսպրեմ քաղաքի մշակույթի տանը: Միջոցառմամբ հետաքրքրվածների թիվը իսկապես շատ մեծ  էր,կային հյուրեր ինչպես Վեսպրեմից այնպես էլ Բուդապեշտից: Երեխաները սովորեցին ինչպես անել բատիկա, հետաքրքիր խաղերի միջոցով երեխաների օրը տոն դարձավ: Բայց ամենամեծ հետաքրքրություն առաջացրեց Էռմոնե Զաբել Մարտայանը, ով երեխաներին  սովորեցրեց ապակու վրա նկարելու գեղեցիկ արվեստը, ներկաներից շատերը փորձելուց հետո իրենց հետ տարան իրենց իսկ աշխատանքները, որպես հուշ այդ գեղեցիկ օրվանից: Մեծահասակների մոտ մեծ հետաքրքրություն առաջացավ Հունգարիայում հրատարակված և նմանօրինակը չունեցող բազմաթիվ գրքեր, այդ թվում հայակական տարազները ներկայացնող եռալեզու գիրքը, հայկական թագուհիների պատմությունը, Մուսա լեռան քառասուն օրը գիրքը հունգարարեն թարգմանությամբ  և հայ մշակույթն ու պատմությունը ներկայացնող բազմաթիվ այլ  գրքեր, կային նաև տաղանդավոր արվեստագետ և մանրանկարիչ Էռմոնե Զաբել Մարտայանի հայկական մոտիվներով պատրաստած զարդերը և նկարները: Միջոցառումը շատ կարևոր էր հայ համայնքի համար, քանի որ այն  նպաստեց Հունգարիայում հայկական մշակույթի ավելի տարածմանը և պահպանմանը: